Abstrakt wystąpienia konferencyjnego dr Marleny Kurowskiej „Obraz afazji rozwojowej u dzieci – charakterystyka objawów językowych i pozajęzykowych”


Szanowni Państwo,

z ogromną przyjemnością przedstawiamy abstrakt wystąpienia konferencyjnego Pani dr Marleny Kurowskiej, które usłyszymy w trakcie Konferencji naukowej ” Afazja rozwojowa – droga przez diagnozę, terapię i edukację ku wyrównaniu szans”.

dr Marlena Kurowska – doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Instytucie Polonistyki Stosowanej Uniwersytetu Warszawskiego, pedagog specjalny (surdopedagog), logopeda, terapeuta SI.

Marlena Kurowska
Uniwersytet Warszawski

Obraz afazji rozwojowej u dzieci – charakterystyka objawów językowych  i pozajęzykowych

Ze względu na przyjęte w Polsce rozwiązania administracyjno-prawne zaburzenia w spontanicznym i naturalnym rozwoju mowy i języka dziecka nazywamy afazją rozwojową. Właściwie wszyscy specjaliści: logopedzi, nauczyciele, lekarze oraz rodzice dzieci wiedzą, że nazwa tej jednostki nie jest w pełni prawidłowa w odniesieniu do zaburzeń rejestrowanych u dzieci. Przede wszystkim dlatego, że zaburzenia afatyczne interpretujemy jako utratę wcześniej już opanowanej umiejętności językowego komunikowania się. Tymczasem często rozpoznajemy to zaburzenie u małych dzieci, u których kompetencja językowa w ogóle się jeszcze nie ukształtowała. I dalej: afazja jest zaburzeniem uwarunkowanym anatomicznym uszkodzeniem mózgu. W wielu przypadkach u dzieci nie rejestrujemy takiego tła. Niejednokrotnie jednak występują u dzieci dysfunkcje mózgu. I coraz więcej znajdujemy doniesień, uznających tę przyczynę jako powód tego zaburzenia. Jednak zdarzają się również często przypadki, że w badaniach medycznych przeprowadzonych u dziecka tj. TC, NMR, EEG nie odnotowuje się żadnych nieprawidłowości. Natomiast sam rozwój mowy i języka u takiego dziecka jest znacząco obniżony w stosunku do przyjętych norm. Oczywiście problemem nie jest sama nazwa jednostki, która zapewne będzie się zmieniać i ewoluować. O wiele istotniejszy jest mechanizm mózgowy tego zaburzenia manifestujący się w objawach, które rejestrujemy u tych dzieci. Wnikliwa diagnoza logopedyczna oparta na gromadzeniu i analizie reprezentatywnego materiału językowego i pozajęzykowego pozwala na jego uchwycenie, niekiedy nawet przy braku mózgowego uwarunkowania strukturalnego i/lub funkcjonalnego – a raczej dostatecznych na nie dowodów. Bardzo ważne jest przy tym zrozumienie, że objawy językowe charakterystyczne dla tego zaburzenia ujawniają się na tle – z trudem – rozwijającego się u dziecka języka. Pierwsze z nich niekiedy rejestrujemy już na początku rozwoju językowego tzn. ok. 1. r. ż. Z kolei w wieku szkolnym ukazują się one nie tylko w zachowaniach werbalnych, ale także w piśmie i czytaniu.

W swoim wystąpieniu chciałabym zaprezentować zagadnienia związane z rozpoznawaniem mózgowego mechanizmu zaburzenia mowy i języka u dzieci oraz charakterystycznych objawów wywołanych przez ten mechanizm.