EDUKACJA WŁĄCZAJĄCA – wykaz problemów i propozycji rozwiązań


12 czerwca 2018r. prezes Stowarzyszenia Razem Rozkodujmy Afazję Bożena Maria Brzozowska wzięła udział w Ministerstwo Edukacji Narodowej w spotkaniu poświęconym zebraniu opinii przedstawicieli podmiotów zaangażowanych w proces kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi z udziałem przedstawicieli Europejskiej Agencji do spraw Specjalnych Potrzeb i Edukacji Włączające.
Z powodu ograniczeń czasowych każda z organizacji mogła poruszyć jeden najważniejszy dla niej temat. Jednocześnie ustalono, że pozostałe kwestie należy przesłać drogą emailową do 31 lipca 2018r. w wersji anglojęzycznej.

Poniżej prezentujemy nasze stanowisko.

Stowarzyszenie Razem Rozkodujmy Afazję zauważa następujące przeszkody na drodze do wdrożenia efektywnej edukacji włączającej i proponuje następujące sposoby ich pokonania:

1. Kadra pedagogiczna nieposiadająca wystarczających umiejętności praktycznych do pracy z dziećmi i młodzieżą z dysfunkcjami, szczególnie trudna sytuacja na wsiach i w mniejszych miastach.
Rozwiązanie: Zwrócenie już podczas studiów pedagogicznych uwagi na praktyczny aspekt nauczania. Bieżąca i ciągła konieczność doszkalania się kadry np. poprzez uczestnictwo w konferencjach, warsztatach na terenie placówki. W przypadku nauczyciela ubiegającego się o stopień dyplomowanego – konieczność ukończenia co najmniej kursów kwalifikacyjnych dających przygotowanie do pracy z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych.

2. Brak opracowanych standardów pracy z uczniami niepełnosprawnymi w świetle przepisów oświatowych.
Rozwiązanie: Opracowanie właściwych standardów przez Ministerstwo Edukacji Narodowej we współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz “fachowcami-praktykami” specjalizującymi się w danej dysfunkcji.

3. Niski poziom pomocy pedagogiczno-psychologicznej oraz wiedzy na temat dysfunkcji neurorozwojowych, zarówno w placówkach oświatowych, jak i w Poradniach Psychologiczno-Pedagogicznych, co skutkuje długotrwałym pozostawieniem dzieci bez diagnozy i wsparcia.
Rozwiązanie: Ustalenie konieczności stałego doszkalania się przez pracowników w/w placówek, w tym weryfikacja wiedzy i superwizje. Zapewnienie realnej pomocy psychologicznej w każdej szkole i przedszkolu.

4. Zbyt liczne klasy w szkołach masowych, które nie dają możliwości uczniom z zaburzeniami osiągnięcia wymaganego przez system poziomu.
Rozwiązanie: Ustalenie maksymalnej liczby uczniów w klasie w przypadku, gdy uczęszcza do niej uczeń o specjalnych potrzebach edukacyjnych, tak jak jest to w przypadku szkół integracyjnych.

5. Niedostosowanie wymagań edukacyjnych do realnych możliwości psychofizycznych ucznia z niepełnosprawnością – konieczność zaliczenia podstawy programowej, wbrew realnym możliwościom.
Rozwiązanie: W ramach Indywidualnego Programu Edukacyjno – Terapeutycznego opracowanie oraz weryfikacja niezbędnego minimum do opanowania przez konkretnego ucznia, z uwzględnieniem jego autentycznych możliwości psychofizycznych.

6. Niejasne przepisy dotyczące zajęć edukacyjnych indywidualnych, które pozwalają na dużą uznaniowość zarówno ze strony Poradni, jaki i placówek oświatowych, a także organu prowadzącego.
Rozwiązanie: Umożliwienie placówce oświatowej i nauczycielowi np. przedmiotowemu złożenie wniosku o zastosowanie w przypadku konkretnego ucznia zajęć edukacyjnych indywidualnych. Zautomatyzowanie zastosowania przepisu w przypadku zapisu w orzeczeniu o kształceniu specjalnym, bez możliwości oponowania ze strony szkoły, a tym bardziej ze strony organu prowadzącego.

7. Przyznanie nauczyciela wspomagającego z mocy prawa, wyłącznie uczniom z określonymi wprost w przepisach dysfunkcjami, niezależnie od ich rzeczywistych potrzeb, a jednocześnie uzależnianie przyznania tej formy wsparcia innym uczniom od dobrej woli Poradni oraz organu prowadzącego.
Rozwiązanie: Wprowadzenie zapisu, który uzależni przyznanie uczniowi ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi pomoc ze strony nauczyciela wspomagającego, lub asystenta, z uwagi na jego sposób funkcjonowania i cechy psychofizyczne, a nie rodzaj zaburzenia. Odebranie szkole i organowi prowadzącemu możliwości działania sprzecznego z zapisami orzeczenia. Jedynie rodzic, przy akceptacji placówki, mógłby zrezygnować z tej formy pomocy.

8. Zbyt duże uzależnienie realizacji zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego od organu prowadzącego, który wbrew zapisom swoją decyzją może uniemożliwić szkole dostosowanie się.
Rozwiązanie: Nadanie orzeczeniu rangi wykonawczej, bez możliwości “korygowania” zaleceń przez organ prowadzący. Brak konieczności zwracania się do organu przez placówkę o zgodę, a jedynie konieczność poinformowania o zaleceniach i ich konieczności egzekwowania.

9. Brak możliwości zwolnienia uczniów z afazją z pierwszego języka obcego, pomimo dużych problemów z porozumiewaniem się oraz rozumieniem mowy, nawet w języku ojczystym.
Rozwiązanie: Wprowadzenie w przepisach zapisu o możliwości zwolnienia ucznia z nauki języka obcego w przypadku takich zaleceń w orzeczeniu, ewentualnie dopuszczenie do podjęcia takiej decyzji przez Zespół do spraw Indywidualnego Programu Edukacyjno – Terapeutycznego na terenie placówki.

10. Subwencja oświatowa niedostosowana do rzeczywistych potrzeb edukacyjnych uczniów z niektórymi dysfunkcjami, w tym uczniów z afazją.
Rozwiązanie: Urealnienie subwencji do rzeczywistych potrzeb dziecka z afazją, lub jej powiązanie z zaleceniami w orzeczeniu o kształceniu specjalnym, tak by placówka miała także finansowe możliwości respektowania zaleceń.

11. Brak podręczników dostosowanych do faktycznych możliwości uczniów z niepełnosprawnością, które realnie ułatwiłby im nabywanie wiedzy.
Rozwiązanie: Opracowanie podręczników przez Ministerstwo Edukacji Narodowej we współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz “fachowcami – praktykami” specjalizującymi się w danej dysfunkcji.

12. Egzaminy niedostosowane do zaleceń z orzeczenia o kształceniu specjalnym (wydłużenie czasu pisania nie rozwiązuje problemu).
Rozwiązanie: Zmiany w przepisach, które pozwolą na opracowanie treści egzaminów w oparciu o zalecenia zawarte w orzeczeniu o kształceniu specjalnym konkretnego ucznia, w tym wsparcie przez nauczyciela wspomagającego, a na wniosek szkoły – uzasadniony stopniem dysfunkcji ucznia i potwierdzony przez Poradnię – zwolnienie z obowiązku egzaminacyjnego.

13. Część placówek oświatowych czyni różnego typu zabiegi, by pozbyć się ucznia z dysfunkcjami.
Rozwiązanie: Wprowadzenie sankcji dla placówek, które stosują tego rodzaju praktyki i starają się przerzucić obowiązek edukacji ucznia ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi na inne placówki. Wprowadzenie “motywatorów” dla placówek przyjmujących ucznia z SPE.

14. Prywatne placówki nie są zainteresowane naborem uczniów z zaburzeniami innymi niż spektrum autyzmu z uwagi na wysokość subwencji oświatowej.
Rozwiązanie: Wprowadzenie w przepisach wysokości subwencji uzależnionej od konieczności realizacji zaleceń z orzeczenia, a nie od rodzaju zaburzeń.

15. Brak tolerancji i akceptacji dla „inności” w szkolnych grupach rówieśniczych. Rozwiązanie: Wprowadzenie do podstawy programowej obowiązku omawiania na godzinie wychowawczej tematów związanych z niepełnosprawnościami i tolerancją.

16. Brak szkolnictwa średniego, poza liceami, dostosowanego do potrzeb uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.
Rozwiązanie: Rozwój specjalistycznego szkolnictwa średniego branżowego, które będzie wolne od problemów wymienionych w punktach 1-15.

 

English version:

Stowarzyszenie Razem Rozkodujmy Afazję (Association for Children with Specific Language Impairment – en. “Let us Together Decode Aphasia”) has noted the following obstacles to the implementation of effective inclusive education and suggests the following ways to overcome them:

1. Problem: Pedagogical staff without sufficient practical skills to work with children and young people with disabilities. This has been particularly difficult in rural areas and small towns.
Solution: More attention should be paid to practical aspects of teaching of university pedagogical training. Continuous necessity for staff training, e.g. by participating in conferences and facility workshops. As regards teachers who apply for certified teacher degree they should necessary complete at least qualifying courses to allow them to be better prepared to work with students with special educational needs.

2. Problem: Shortage of standards of work with disabled students based on education laws.
Solution: Development of appropriate standards by the Ministry of National Education in cooperation with non-governmental organisations and „professional practitioners” of a given dysfunction.

3. Problem: Not enough pedagogical and psychological help and knowledge about neuro-developmental dysfunctions, both in education institutions and in counselling and guidance centres, which results in having children without diagnosis and support for a long time.
Solution: Need for continuous training of employees of those institutions and centres, including verification of knowledge and supervision. Providing real psychological support in every school and kindergarten.

4. Problem: Outnumbered classes in public schools do not provide a required level of education to students with disabilities
Solution: Setting a maximum number of students in one class having a student with special educational needs, as it applies to integration schools.

5. Problem: Educational requirements are not well adjusted to actual psycho-physical abilities of a student with disabilities. Such students are required to pass core curriculum examinations that exceeds their abilities.
Solutions: Development and verification of necessary minimum of knowledge and skills required by a particular student in respect with his or her real psycho-physical capabilities.

6. Problem: Inaccurate regulations of individual educational activities that allow for individual acknowledgements provided by counselling centres and educational institutions as well as school management body.
Solution: To allow an educational institution or a teacher to submit an application for individual learning activities of a particular student. Individual learning regulations should be applied automatically based on recommendations provided in an individual certificate/opinion of special education needs, without any possibility of being opposed by school or school management body.

7. Problem: Providing an intervention teacher by right, exclusively to students with specific dysfunctions as specified explicitly in regulations, regardless of their actual needs. At the same time such form of support depends on a decision made by school management body or counselling centre.
Solution: To provide regulations for granting support to a student with special educational needs in form of supporting teacher or educational assistant based on student’s functionality and psycho-physical features rather than type of disorder. School or school management body should be deprived of the right to act against the provisions of the certificate of special education needs granted to an individual – only parents, with acceptance of the educational institution, could resign from this form of support.

8. Problem: Provisions included in certificates recommending special education are too much dependent on the decision of a school management body that may issue decisions that are in defiance of the certificate’s recommendations.
Solution: Certificate recommending special education should have executive character and its provisions shall not be „corrected” by any school managing body. There should be no need for an educational institution to ask for approval but rather it should inform the body managing school on individual recommendations and their enforcement.

9. Problem: It is not possible to exempt pupils/students with aphasia from foreign language learning classes despite problems with communication and speech understanding, even in mother tongue.
Solution: Implementation of regulations that will allow to exempt pupils/students from learning a foreign language if such recommendation is present in a certificate recommending special education. Such decisions could be alternatively made by a team responsible for Individual Educational and Therapeutic Program in education institutions.

10. Educational subsidy not adjusted to actual educational needs of pupils/students with some dysfunctions, including individuals with aphasia.
Solution: Educational subsidy should be adjusted to actual education needs of children with aphasia or it should be linked with the provisions included in certificates recommending special education that will allow for the education institution to provide financial resources to fulfil the recommendations.

11. Problem: There are no school textbooks tailored to the individual capabilities of students with disabilities that would facilitate their knowledge acquisition.
Solution: The Ministry of National Education should edit and issue textbooks in cooperation with non-governmental organisations and „professional practitioners” specialising in a given dysfunction.

12. Problem: Examinations not tailored the recommendations provided in certificates recommending special education(extra exam duration time is not a solution for the problem).
Solution: Changes in regulations should be made that will allow to prepare examination tasks based on the recommendations provided in certificates recommending special education. This may include a necessity to allow for a supporting teacher, or in some cases justified by student’s disability confirmed by public counselling and guidance centre – exemption from the examination obligation.

13. Problem: Some of education institutions try to do anything to to get rid of a student with dysfunctions.
Solution: To introduce penalties for institutions that apply this kind of practise and try to pass on their obligation to educate a student with special educational needs to other institutions. Introduction of motivation measures for institutions that educate pupils/students with special educational needs.

14. Problem: Non-public education institutions are not interested to recruit pupils/students with disorders other than spectrum of autism due to the amount of educational subsidies.
Solution: Regulations should define the amount of subsidy dependent on recommendations provided in pupil’s/student’s certificate for special education but not dependent on the type of disorder.

15. Problem: Problem with tolerance and acceptance among peers in schools.
Solution: The core curriculum should include obligatory classes discussing issues related to disabilities and tolerance.

16. Problem: Not sufficient secondary education, except for high schools, adjusted to requirements of students with special educational needs.
Solution: Development of specialised secondary sectoral education, which will be free from the problems mentioned in points 1-15.